Փիլիսոփայություն 5-րդ դաս 16 Հոկտեմբեր 2009

• Գաղափարը ըստ Պլատոնի՝ իրի իդիալական նախատիպն է, նրա կատարյալ նմուշը՝ էդիոսը, յուրաքանչյուր իր ունի իր համապատասխան կերպարը, որը արտահայտում է տվյալ իրի էությունը: Իրը հետեվաբար գաղափարի անկատարյալ պատճենն է, իսկ գաղափարը անհասանելի տիպարը, որին իրը ձգտում է ինչպես կատարելիության սահմանի որին երբեք չի հասնի:
• Ճիշդ նույնպես գոյություն ունեն բարոյական գեղագիտական արժեքների գաղափարներ, մաթեմատիկական եվ երկարաչափական բանաձեվերի գաղափարներ, եվայլն..., նշանակում է որ գաղափարների աշխարհը եռախիկ ձեվով կազմակերպված համակարգ է:
• Գաղափարների աշխարհը հավիտենական է, այսինքն՝ ենթակա չէ ժամանակի ներգործության: Հավերժական եվ կատարյալ աշխարհը տիեզերքի մոտելն է (տիպարը), ներառյալ նրա զգայականորեն ընկալվող հարվածի: Զգայականորեն ընկալվող աշխարհում ամեն ինչ տեղի է ունենում նույն ձեվով, միայն ավելի կոպիտ տեսքով, այսինքն՝ գաղափարների աշխարհը՝ պլանն է, իսկ ընկալվող աշխարհը՝ իրականացումը:

Պլատոնի Ուսմունքը Իմացության Մասին
1. Աշխարհի արարումը ըստ Պլատոնի առանձնացված է նրա իմացությունից, մարդը չի մասնակցում աշխարհի արարմանը, կամ Աստծո հետ միասին չի ստեղծում աշխարհը: Մարդուն մնում է աշխարհը հասկանալ՝ մտքի օգնությամբ փորձում է կանխագուշակել այդ աշխարհի մեջ ներամփոփված աշխարհային պլանը: Ինչպես է՞ դա կատարվում: Պարզվում է որ մարդը խիստ աղոտ կերպով տեղյակ է այդ պլանին, Պլատոնը պնդում է որ յուրաքանչյուր մարդ նրա հոգին աշխարհի օրենքները գիտի, սակայն այդ գիտելիքը անսքող ակնհայտ ձեվով նրան տրված չէ, տրված է միայն գողարկված ձեվով, հետեվաբար պահանջվում են մտավոր կյանքներ, մտավոր ջանքեր այդ գիտելիքը հոգու խորքերից կորզելու համար:
Պլատոնը իմացությունը մեկնաբանում է որպես վերհուշ, քանի որ հոգին իդիալական էությունն է, այն հաղորդակից է գաղափարների աշխարհին, հետեվաբար մինչեվ մարդկային մարմնի մեջ մտնելը այն գտնվելիս է եղել գաղափարի աշխարհում, իսկ մտնելով մարդու մարմնի մեջ հոգին մոռացել է իր անցյալը, սակայն նա կարող է ջանքերի շնորհիվ հասնել ճշմարտությանը, իսկ դա նշանակում է նա պետք է հաղթահարի կրքերի զգայական ցնցումների վիճակները, որպեսզի հասուն դառնա հոգու աշխարհը:
Իմացությունը հետեվաբար աստվածային պլանի առանձին մասերի վերհուշն է մեր հոգու, եվ փիլիսոփան այն մարդն է որին մեջ հաղթանակել է ատորին բնազդներին եվ կրքերին, կարողացել է հասնել ինքնատիրապետման բարձր մակարդակի: