Փիլիսոփայություն 4-րդ դաս 9 Հոկտեմբեր 2009

Շարունակություն Սոկրատեսի:

• Ճշմարտության հասնելու համար նույնչափ կարեվոր է այն եղանակները որոնք Սոկրատեսը անվանում է «Իրոնյա» եվ «Մայեֆտիկա»:
• Առաջինի (Իրոնյա)յի էությունը այն է որ զրուցակցին Սոկրատեսը ներգրավում է բանավեճի մեջ խորամանկորեն, ոչ թե Սոփեստների նման վերեվից նայելով նրանց եվ ընդգծելով իր մտավոր գերազանցությունը ընդդիմախոսի նկատմամբ՝ այլ հակառակը գովաբանելով երբեմն ենթադրյալ նրա խելքն ու արաքները, նրան վերագրելով բարեմաստություններ որոնցով նա հաճախ ամենեվին էլ օժտված չէ: Դա հեգնանքն է որը ընդդիմախոսը չի նկարում, սակայն բանավեճի ընթացքում Սոկրատեսը բացահայտում է իր իրական նպատակը, ապացուցելով եվ փաստարկելով այն ինչը իր խնդրին է: Այդ եղանակը հոգեբանորեն չեզոքացնում է ընդդիմախոսին, զինաթափում, որը հեշտացնում է սեփական դրույթի ապացուցումը:
• Մեր զրուցակիցը, ասում է Սոկրատեսը, ի սկզբանե հղի է ճշմարտության, եվ խնդիրն այն է որ մենք նրան օգնենք լույս աշխարհ գալու: Այս մեթոտը Սոկրատեսը անվանում է «Մայեֆտիկա», ճշմարտության ծննդի այս պատկերավոր բնորոշումը Սոկրատեսը հուշել է իր մոր մասնագիտությունը որը մանկաբարձ էր:
• Դիալեկտիկան սկզբնական իմաստով հենց նման բանավեճի մեթոտն է, իմացության կոշտ բրոցեսի կառավարման եղանակը, որտեղ շեշտը դրվում է դատողությունների մեջ բովանդակող հակառակություններին, եվ դրանց բացահայտման վրա: Այլ խոսքով բանավեճելու արվեստն է:

Պլատոն
1. Ամեն ինչի նախասկիզբը, վերջնական հիմքը կամ պատճառը, կարող է լինել ոչ թե այն ինչը նյութական է, արտաքին երեվութական, ընկալվում է զգայարաններով: այլ այն ինչը թաքնված է խորքում, գերզգայական է եվ կարող է ըմբռնվել միայն բանականությամբ: Աշվարհի գերզգայական բանականությամբ ըմբռնվող հիմքը (Էյդոս)նէ որից ածանցվում է (Իդեա) բառը, որը ոչինչ այլ բան չէ քան իրի էությունը: