Friday, October 30, 2009

Արցախի Ազատագրական Շարժումների Պատմություն 4–րդ դաս 27 Հոկտեմբեր 2009

Արցախը Հայրենական Մեծ Պատերազմի Տարիներին Եվ Հետագայում մինչեվ 1985 թ.

• Լեռնային Ղարաբաղը այն ժամանակ ունեցել է մոտ (150000) մարդ բնակիչ, որից (133) հազարը եղել են հայեր: Մոտ (140) հազար էլ բնակվում էին Հյուսիսային Արցախում՝ (ներկայիս Շահումյանից մինչեվ Շամխոր, Կիրովապատ «Գանձակ»): Պատերազմի ժամանակ զորակոչվել են 90 հազար Արցախցիներ ամբողջ Ղարաբաղից, որոնցից միայն Լեռնային Ղարաբաղաից 1550 կին կամավոր մեկնել են ռազմաճակատ:
• Պատերազմի տարիներին Հայաստանը տվել է 117 հերոս, որից 108 հայ՝ Այդ 108 հերոսներից 31-ը եղել են ծնունդով Ղարաբաղցիներ: ՊԱտերազմի տարիներին զոհվել են Ղարաբաղից 40 հազար հայ, որից 22 հազարը Լեռնային Ղարաբաղից: Բացի դրանից 7 հոգի Ղարաբաղից դաարձել է փառքի շքանշանի լրիվ ասպետ եվ մոտ 40 հազարը պարգեվատրվել են տարբեր մեդալներով:
• Պատերազմի տարիներին հայ ժողովուրդը տվել է 4 մարշալներ, 4-ն էլ ծնունդով Ղարաբաղցի: Նրանք են մարշալ Բաղրամյան, մարշալ Խուտիաքով, մարշալ Բաբաջանյան եվ ծովակալ ադմիրալ Հովհաննես Իսակով: Ղարաբաղը տվել է նաեվ 26 գեներալ:
• Հայ ժողովուրդը տվել է երկու կրկնակի հերոս, երկուքն էլ Ղարաբաղցիներ, Նելսոն Ստեփանյան (Շուշիի ծնունդ) եվ մարշալ Բաղրամյան:
• Պատերազմի տարիներին Ղարաբաղցիները մեծ հերոսություն են ցույց տվել նաեվ թիկունքում, առանձնապես բանվորերը՝ (Ստեփանակերտի մետաքսի ֆաբրիկա), եվ մյուս բոլոր ձեռնարկությունները: Արցախցիները մեծ նվիրատվություններ են կատարել պաշտպանության ֆոնդին:
• Պատերազմից հետո մինչեվ 1980-ականների կեսերը, Արցախում չնայած տնտեսությունը որոշ առաջընթաց է ապրել, սակայն այն միշտ էլ հալածվել եվ գտնվել Ադրբեջանի ճիրաններում:

Ադրբեջանի Անբարոյական Վերաբերմունքը Ղարաբաղի Հանդեպ
• Հետ պատերազմյան տարիներին արդեն զգացվում էր որ Ադրբեջանի իշխանությունները ավելի էին սանձազերծվել: Լեռնային Ղարաբաղի պետական արխիվում պահվում է պատերազմի տարիներին Բաքվից ուղարկված այն նամակ-գրությունները, որոնցով պահանջվում է Ղարաբաղից Բաքու ուղարկել (14-18) տարեկան աղջիկ-տղաներ, այնտեղ բանվորա-արհեստակցական դպրոցներում սովորելու համար: Երկու տարում (800) աղջիկ-տղաք արժանանում են այդ ճակատագրին:
• Միայն հետ պատերազմյան տարիներին Լեռնավին Ղարաբաղում 3Օ հազար մարդ թողել եվ հեռացել էր երկրամասից: 1949 թ.-ին երբ սկսվում է հայ ժողովրդրի նկատմամբ նոր ահաբեկչություն, այդ ալիքը տարածվում է նաեվ Լեռնային Ղարաբաղ: Օրինակ՝ 1949 թ. հունիսի 12-ի գիշերը Երեվանից աքսորվել են Ալթայի երկրամաս մոտ 13 հազար մարդ, իսկպ Ղարաբաղից միեվնույն ժամանակ աքսորում են նախկին Թեվանիստներին (որոնք զբաղվել էին Թեվանի ապստամբությամբ), մեծամասնությունը Դումի գյուղից:
• Միրջաֆար Բաղիրով որպեսզի Մոսկվայի աչքին բարի երեվա, Ղարաբաղի բոլոր բնակիչների տների ներքնակներից հանում է ամբողջ բուրդը, եվ 200 տոնա բուրդ հավաքում, ժողովրդին թողնելով չոր տախտակի վրա (1951-1952) թթ.:
• Սովորաբար Ադրբեջանը Լեռանյին ՂԱրաբաղի բարձր պաշտոնների էր ուղարկում ոչ հայամետ՝ այլ թուրքամետ հայ մասնագետներին, դեռեվս բացառություն էր Մելքումյանը:

No comments:

Post a Comment